از قدیمی ترین صنایع و هنرهایی که بشر از آن بهره می گیرد، هنر حک و حکاکی است. به طوری که تاریخچه حک و حکاکی به دوره انسان های نخستین باز می گردد.
حکاکی به نقش اندازی به صورت خراش های سطحی و عمقی بر روی سطوح و اشیا مختلف مانند سنگ، فلز، شیشه و… گفته می شود.
بیشتر بخوانید: خرید شلف استاپر فروشگاهی
تاریخچه حک و حکاکی به چه دوره ای بر می گردد؟
حکاکی در طول تاریخ با اهداف صنعتی،کاربردی و تزئینی انجام می شده است.
شاید برایتان جالب باشد اما حتی انسان های نخستین هم از هنر حک و حکاکی برای رساندن منظور خود و ارتباطات استفاده می کردند. آن ها بر روی سنگ ها و دیوارهای سنگی برای انتقال پیام خود حکاکی می کردند.
حتی برای ثبت وقایع نیز حکاکی بر روی سنگ انجام می شد ولی در آن زمان حکاکی هنر خاصی تلقی نمی شد.
تاریخچه حک و حکاکی بر روی فلزات
با گذر زمان و پیدایش فلزات هنر حکاکی شکل دیگری به خود گرفت و حکاکی بر روی فلز بخش دیگری از این صنعت رو به رشد شد.
اگر به تاریخچه حک و حکاکی نگاهی بیندازیم اولین بار حکاکی روی فلزات بر روی صلاح ها (نیزه ها و شمشیرها) دیده شده است.
برای ثبت کردن و شمارش صلاح ها و زیبا سازی و سفارشی کردن صلاح های افراد خاص مانند پادشاهان و سرداران از حکاکی روی فلز استفاده می شده است.
حتی در همان زمان با حکاکی بر روی پلاک ها سعی می کردند که نظامیان و افراد کشته در جنگ را شناسایی نمایند.
آثار تاریخی بدست آمده در این زمینه ها قابل مشاهده هستند.
حک بر روی پلاک و فلز پس از گذشت هزاران سال همچنان با شیوه های نوین انجام می شود.
هنر حکاکی سیر تکاملی خود را در طول تاريخ طی نموده است و آثار زیبایی از حکاکی روی سنگ، جواهرات، فلزات و ظروف مختلف خلق شده است.
با پیشرفت ابزارآلات حکاکی این هنر وارد صنایع مختلف شده و آثار زیبایی را خلق نموده است.
کاربردهای حکاکی در طول تاریخ
با پیشرفت ابزارهای حک، حکاکی در بخش های هنری و صنعتی کاربردهای گوناگونی پیدا کرد.
از کابردهای رایج تر حکاکی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- حکاکی بر روی سنگ و سنگ های تزئینی
- حک عقیق، زمرد و یاقوت
- ساخت جواهرات اصیل و قیمتی
- حکاکی انگشتر
- ساخت مهر، طلسم و سرسکه (قالب مخصوص برای ضرب سکه)
- استفاده از حکاکی بر روی صلاح (انواع شمشیر، نیزه و… )
- حکاکی بر روی چوب
- ساخت نماهای باشکوه فلزی و سنگی
- حکاکی ظروف مختلف
- پیکر تراشی و حکاکی مجسمه ها
- حکاکی بر روی سنگ قبر
تاریخچه حک و حکاکی در ایران
حکاکی در ایران تاریخچه غنی دارد که آثار تاریخی کشف شده گواه این موضوع هستند.
قبل از پیدایش خط در ایران از مهر برای اعتبار بخشیدن به اسناد و مدارک و امور حکومتی استفاده می شده است.
حکاکی باستانی در تمدن آشوریان و در بین النهرین به صورت مهرهایی کشف شده است که قدیمی ترین آثار مربوط به این هنر هستند.
مهرهای استوانه ای شکل در دوره هخامنشی نبوغ ایرانیان را در هنر حکاکی نشان می دهد.
تاریخچه هنر حک و حکاکی فلزات نیز در ایران به سالیان دراز باز می گردد.
پس از پیدایش خط نیز هنرمندان برای ایجاد نوشته ها بر روی مهر و انگشتر و.. از حکاکی استفاده می کردند.
در آن زمان ها مهرهای فلزی در جنس فلزهای مختلف با ابزارهای ابتدایی حکاکی و هنر دست استادان ساخته می شده است.
حکاکی از گذشته تاکنون چگونه انجام می شود؟
در گذشته حکاکی به صورت دستی انجام می شده است که در بخش هنری نیز همچنان این روش وجود دارد و ارزش هنری بالایی دارد. زیرا هنر دست استاد در کارهای هنری ارزش ایجاد می نماید.
اما در بخش صنعتی از دستگاه های پیشرفته حکاکی فلزات، سنگ، چوب و… استفاده می شود.
با استفاده از دستگاه های حکاکی اجرای سریع انواع طرح و نقش ها امکان پذیر است.
در بخش صنعتی حکاکی روش دستی به دلیل تیراژ تولید بالا و سرعت مورد نیاز غیر ممکن است.
در بخش صنعتی، با پیشرفت تکنولوژی و دستگاه های حک، حکاکی به روش های مختلف زیر انجام می شود:
- روش سوزنی یا ضربه ای
- روش اسکرایب یا خراشی
- حکاکی لیزری
- روش براده برداری
- حکاکی پرسی
- روش الکتروشیمیایی
- حکاکی نورد غلطکی
بیشتر بخوانید: ساخت تندیس پلکسی
