مرکب چاپ یکی از اقلام مهم در صنعت چاپ است که در هر چاپخانه ای انواع مختلفی از آن مورد استفاده قرار می گیرد. بسته به نوع متریال چاپ و روش مورد استفاده باید از نوع خاصی از مرکب استفاده شود. نوع مرکب مصرفی کیفیت نهایی چاپ را مشخص می نماید.
مرکب چاپ چه کاربردی دارد؟
ماده مصرفی مورد استفاده در دستگاه های چاپ که منجر به منتقل شدن متن و تصویر می شود، مرکب است.
مرکب چاپ، مخلوطی پراکنده از رنگدانه ها است که درون محلولی از جوهر هستند.
مرکب هایی که در دستگاه های چاپ استفاده می شوند می توانند به شکل مایع، خمیری یا پودری باشند.
از مرکب های مایع برای چاپ فلکسو و روتوگراور و از مرکب های خمیری برای روش چاپ آفست استفاده می شود.
مرکب در صنعت چاپ بر روی سطوح مختلف اعمال می شود و با خشک شدن آن متن یا تصویر مورد نظر چاپ می شود.
این نوع مرکب معمولاً از ترکیباتی مانند پیگمنت، رزین، حلال و مواد افزودنی ساخته می شود.
مرکب های چاپ اغلب بر پایه آب هستند و برای انتقال رنگ روی سطوح از آب در آن ها استفاده می شود.
تاریخچه استفاده از مرکب
جالب است بدانید که استفاده از مرکب پیشینه ای دیرینه دارد. استفاده از مرکب به قبل از میلاد مسیح و حتی اختراع چاپ بر می گردد.
چینی ها سیصد سال قبل از میلاد مسیح از دوده چراغ، چسب حيواني، صمغ و آب مرکب تولید می کرده اند.
سپس نیز با اختراع صنعت چاپ توسط گوتنبرگ استفاده از مرکب های غیر آبی رواج یافت که درمقایسه با مرکب های پایه آبی دوام بیشتری دارند.
گوتنبرگ با استفاده از مواد طبیعی مانند تخم کتان، رزین، دوده و صابون مرکب تولید می کرد.
مرکب های مورد استفاده در صنعت چاپ انواع مختلفی دارند. این مرکب ها می توانند حالت مایع یا خمیری داشته باشند.
انواع رایج مرکب که در صنعت چاپ مورد استفاده قرار می گیرند مرکب های دای و پیگمنت هستند.
مرکب پیگمنت کاربرد بیشتری دارد زیرا پایداری رنگ آن بیشتر است. درمقابل مرکب دای ارزان تر است و طیف رنگی گسترده تری دارد.
مرکب دای معمولاً به شکل مایع است و نوع پیگمنت حالت جامد و پودری دارد.
ترکیبات تشکیل دهنده مرکب چاپ
مرکب نوعی ماده شیمیایی است که از اجزای مختلفی تشکیل می شود و به صورت مایع، خمیری یا پودر تولید می شود.
ترکیبات مرکب عبارتند از:
پیگمنت
دانه های رنگی از جنس ترکیبات آلی که در تعیین رنگ مرکب چاپ نقش دارند پیگمنت نام دارد.
از ترکیب پیگمنت با رزین و حلال مایعی ساخته می شود که روی سطوح مختلف به راحتی حرکت می کند.
رزین
یکی دیگر از اجزای مرکب که ترکیب آن با پیگمنت موجب حرکت آن بر روی سطوح می شود، رزین است.
رزین نوعی ماده شیمیایی است که بر روی چسبندگی مرکب نیز تأثير می گذارد.
حلال
در ترکیب مرکب از یک حلال مانند آب، روغن، الکل و.. نیز استفاده می شود.
با حل شدن ترکیب پیگمنت و رزین در حلال مرکب چاپ تولید می شود.
حلال موجب حل شدن پیگمنت و رزین می شود و میزان رقیق بودن مرکب را تنظیم می کند.
مواد افزودنی
برای استفاده در کاربردهای مختلف چاپ می توان از مواد افزودنی مختلفی مانند ضد کف، پرکننده، مواد شکل دهنده و… در ترکیب مرکب استفاده نمود.
میزان استفاده از ترکیبات گفته سیالیت مرکب را مشخص می نماید.
انواع مرکب براساس دستگاه چاپ
با پیشرفت صنعت چاپ از روش ها و دستگاه های مختلفی برای انجام چاپ بر روی متریال های گوناگون استفاده می شود.
بسته به نوع دستگاه چاپ از مرکب های مختلفی استفاده می شود که در ادامه به معرفی آن ها پرداخته ایم.
مرکب چاپ دیجیتال
برای پرینترهای چاپ دیجیتال از انواع مرکب های پیگمنت یا دای استفاده می شود.
چاپ دیجیتال با استفاده از مرکب های با کیفیت روشی است که کیفیت بالایی را ایجاد می کند.
انواع مرکب برای روش چاپ آفست
از مرکب های مختلفی برای چاپ آفست استفاده می شود ازجمله مرکب شیت فد، مرکب کلد ست و مرکب هیت ست.
مرکب هایی که برای روش آفست مورد استفاده قرار می گیرند بر پایه روغن هستند و برای خشک شدن نیازمند زمان مناسب می باشند.
چاپ آفست برای متریال هایی مانند پارچه و چوب کاربرد زیادی دارد.
انواع مرکب برای روش فلکسو
مرکب هایی که برای انجام چاپ فلکسو استفاده می شوند:
- مرکب های پایه آبی
مرکب های پایه آبی در دستگاه چاپ فلکسو برای چاپ کارتن و کارت ویزیت استفاده می شوند.
- مرکب های پایه حلال
از این نوع مرکب برای دستگاه چاپ واید استفاده می شود.
- مرکب یووی
این نوع مرکب برای دستگاه های کم عرض چاپ برچسب مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع مرکب های چاپ هلیوگراور
مرکب هایی که برای این نوع چاپ مورد استفاده قرار می گیرند مرکب های زود خشک شونده هستند.
انواع مرکب چاپ سیلک اسکرین
مرکب های مورد استفاده برای چاپ سیلک خمیری شکل اند و برای سطوح مختلف قابل استفاده می باشند.
مرکب مناسب برای چاپ سیلک باید غلظت بالایی داشته باشد و روغنی باشد تا وضوح بیشتری ایجاد شود.
